Граммема

Converb : Деепричастие

Жалпы бөлім
Типологиялық атауы (орыс тілі) Деепричастие
Типологиялық атаудың сипаттамасы мен шығу көзі (орыс тілі) Деепричастие - нефинитная форма глагола (вербоид), обозначающая второстепенное действие, подчинённое главному, выраженному в предложении сказуемым или инфинитивом в различных синтаксических функциях. Деепри­ча­стия распространены в языках различных типов. В некоторых языках деепри­ча­стие может обозначать действие, субъект которого не тожде­ствен субъекту действия, выраженного сказуемым. В кавказских и алтайских языках разви­тая система деепри­ча­стий выполняет функции, соответ­ству­ю­щие функциям различных типов придаточных предло­же­ний в индоевропейских языках. В алтайских языках деепри­ча­стие употреб­ля­ет­ся также для выраже­ния подчинённого действия при модальных и фазовых глаголах, например в татарском языке «укый башлау» ‘начать читать’ (букв. ‘читая начать’), «укый бел» ‘уметь читать’ (букв. ‘читая знать’). Деепри­ча­стие входит также в состав аналитических видо-временных форм глагола. // Лингвистический энциклопедический словарь // Гл. Ред. В.Н. Ярцева. - М.: Большая Российская энциклопедия, 2002. - 709 с. - С. 128.
Типологиялық атауы (ағылшын тілі) Converb
Типологиялық атаудың сипаттамасы мен шығу көзі (ағылшын тілі) The term ‘converb,’ coined by Ramstedt (1903: 55), is adopted from the Altaic linguistic tradition. It is becoming increasingly used to describe a dependent verb form traditionally known in the literature by the labels gerund, adverbial participle, and absolute construction (in European, and particularly Romance, languages), gérondif (specifically in French), conjunctive or absolutive participle (in South Asian languages) and deepričastie (in Russian, and in descriptions of languages of the Caucasus, Northern Asia, and Central Asia). Recent typological research has sought to establish whether these various terms, born of their different descriptive traditions, actually represent a single grammatical category. A converb is a type of verb form that functions as a clause linking device. The clause containing the converb stands in a dependent relationship to a matrix clause and encodes a restrictive (modifying) or nonrestrictive (nonmodifying) proposition with respect to its matrix clause predicate. Languages of Western Europe tend to have either no converbs at all or just one or two forms, such as the participle VERB -ing form of English that functions as an adverbial adjunct and the gérondif of French. At the other extreme are languages with highly complex con- verb systems, such as Korean, which has at least 34 forms. Recent definitions of the converb are based upon a combination of syntactic, semantic, and morphological criteria. Not all of these criteria are necessarily found to coincide in all languages with dependent verb forms used as adjuncts. This lack of uniformity presents a significant obstacle to establishing a concise formulation as to what constitutes the converb category. Currently there is no consensus as to how widely or narrowly the definitional net should be cast. Coupe A. R. Converbs // Brown Keith (ed.) - Encyclopedia of Language and Linguistics. Elsevier, 2005. P. 145 - 146.
Грамматикалық санат Finiteness : Финитность
Сандық идентификатор 89
Корпусты белгілеу арналған идентификатор
Тілдер бөлімі
Ұлттық атауы (Татар) Хәл фигыль
Ұлттық атаудың сипаттамасы мен шығу көзі (Татар) Хәл фигыль ул – фигыльнең эш-хәлне башка бер эш-хәлгә мөнәсәбәттә белдерүче махсус формасы: калдырып кайту (калдырып хәл фигыле кайту фигыле белән бирелгән эштән алдан башкарылган эшне белдерә), көлә-көлә сөйләү (көлә-көлә хәл фигыле сөйләү фигыле белән бирелгән эшнең бер үк вакытта башкарылуын белдерә), кайт- кач белү (кайткач хәл фигыле белү фигыле белән бирелгән эштән алда башкарылган эшне белдерә), киткәнче әйтү (киткәнче хәл фигыле әйтү фигыле белдергән эшкә кадәр булган эшнең вакыт ягыннан чиген белдерә). // Татар грамматикасы: өч томда / проект җит. М.З. Зәкиев. – Тулыландырылган 2 нче басма. – Казан: ТӘһСИ, 2016. – Т. II. – 432 б. - С. 246.